Od jakiej kwoty płaci się PCC? Aktualne przepisy i przykłady
Tytuł: PCC w praktyce: od jakiej kwoty zapłacisz podatek i jak uniknąć błędów
Data publikacji: 9 września 2025
Data ostatniej aktualizacji: 9 września 2025
Autor: Michał Nowicki
Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) to jedno z tych zobowiązań podatkowych, które wciąż budzi pytania wśród osób kupujących mieszkanie, samochód czy zawierających różnego rodzaju umowy pożyczki. Choć sama stawka podatku jest z góry określona w ustawie, kluczowe pozostaje pytanie: od jakiej kwoty płaci się PCC i w jakich sytuacjach obowiązek ten w ogóle powstaje?
W artykule wyjaśniamy:
- kto musi zapłacić PCC i kiedy,
- od jakiej wartości transakcji urząd skarbowy nalicza podatek,
- jak wyglądają najczęstsze przypadki (mieszkania, auta, pożyczki),
- jakie zwolnienia przewidują przepisy,
- praktyczne przykłady i obliczenia.
Czytaj dalej, aby poznać aktualne przepisy oraz uniknąć kosztownych błędów.
Spis treści
- Czym jest PCC i kto go płaci?
- Od jakiej kwoty płaci się PCC?
- Stawki PCC – przegląd najważniejszych przypadków
- Kiedy PCC nie obowiązuje? Zwolnienia i wyjątki
- Przykłady obliczeń PCC
- Jak zapłacić PCC i w jakim terminie?
- Najczęstsze błędy podatników
- Podsumowanie
Czym jest PCC i kto go płaci?
Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) obowiązuje w Polsce od lat i obejmuje wybrane transakcje, takie jak umowy sprzedaży rzeczy ruchomych (np. samochodów), nieruchomości, umowy pożyczki czy ustanowienie hipoteki.
Płatnikiem PCC jest co do zasady strona zawierająca czynność prawną, zazwyczaj kupujący. Podatek odprowadza się do urzędu skarbowego na formularzu PCC-3.
Najczęściej PCC pojawia się w przypadku:
- zakupu mieszkania na rynku wtórnym,
- zakupu samochodu używanego,
- umów pożyczek (również między osobami prywatnymi),
- ustanowienia hipoteki lub umowy spółki.
Od jakiej kwoty płaci się PCC?
To kluczowe pytanie, które zadaje sobie wielu podatników. Odpowiedź jest zaskakująco prosta: przepisy nie przewidują jednej minimalnej kwoty, od której zaczyna obowiązywać PCC.
Podatek nalicza się zawsze, gdy czynność prawna podlega opodatkowaniu, z wyjątkiem szczególnych przypadków, w których ustawodawca przewidział zwolnienie.
Jedyny „próg” kwotowy w praktyce dotyczy:
- umów sprzedaży rzeczy ruchomych (np. samochód, sprzęt elektroniczny) – jeśli wartość nie przekracza 1 000 zł, podatek nie jest należny,
- w pozostałych przypadkach (nieruchomości, pożyczki) podatek obowiązuje od każdej wartości transakcji, chyba że znajdziemy się w katalogu zwolnień.
Stawki PCC – przegląd najważniejszych przypadków
Stawki podatku od czynności cywilnoprawnych są zróżnicowane. Obecnie (2025) obowiązują:
- 2% – od umowy sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych (np. samochodu), praw majątkowych,
- 0,5% – od umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
- 0,5% – od umowy spółki cywilnej,
- 19 zł – od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieoznaczonej,
- 0,1% – od ustanowienia hipoteki na wierzytelność określoną kwotowo.
Kiedy PCC nie obowiązuje? Zwolnienia i wyjątki
Ustawa przewiduje szereg sytuacji, w których podatnik nie musi płacić podatku PCC. Najważniejsze zwolnienia to:
- zakupy dokonywane na rynku pierwotnym (np. mieszkanie od dewelopera – tu obowiązuje VAT, nie PCC),
- zakupy rzeczy ruchomych o wartości poniżej 1 000 zł,
- umowy pożyczki między najbliższą rodziną (przy spełnieniu warunków zgłoszenia),
- czynności, od których pobierany jest VAT (z wyjątkiem umów sprzedaży nieruchomości zwolnionych z VAT).
Przykłady obliczeń PCC
- Zakup samochodu za 20 000 zł
- 2% x 20 000 zł = 400 zł podatku PCC.
- Zakup mieszkania z rynku wtórnego za 500 000 zł
- 2% x 500 000 zł = 10 000 zł podatku PCC.
- Pożyczka od znajomego na kwotę 30 000 zł
- 0,5% x 30 000 zł = 150 zł podatku PCC.
- Zakup telefonu używanego za 800 zł
- wartość poniżej 1 000 zł → brak PCC.
Jak zapłacić PCC i w jakim terminie?
Podatek należy rozliczyć na formularzu PCC-3, który składa się do urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania podatnika. Termin wynosi 14 dni od dnia zawarcia czynności prawnej.
Zapłata odbywa się przelewem na indywidualny mikrorachunek podatkowy.
Najczęstsze błędy podatników
- Brak złożenia formularza PCC-3 w terminie,
- Błędne wyliczenie podstawy opodatkowania,
- Przekonanie, że zakup na rynku wtórnym zawsze jest zwolniony z PCC,
- Niezgłoszenie pożyczki od rodziny, co skutkuje utratą prawa do zwolnienia.
Podsumowanie
Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) nie ma jednej, ogólnej kwoty wolnej. Najważniejsza zasada brzmi: płacisz podatek zawsze, chyba że transakcja mieści się w ustawowym zwolnieniu.
W praktyce:
- dla rzeczy ruchomych obowiązuje próg 1 000 zł,
- dla nieruchomości i pożyczek – podatek płaci się od każdej wartości (o ile nie zachodzą wyjątki),
- stawka zależy od rodzaju czynności (2%, 0,5% lub kwota stała).
Znajomość tych zasad pozwala uniknąć błędów i potencjalnych sankcji ze strony fiskusa.